Şanlıurfa'da Tarih Öncesi Döneme Yolculuk: Göbeklitepe
Merhaba gezginler! Bugün insanlara, uzmanlara bile varlığının hayret verici geldiği bir bölgeyle karşınızdayız: Göbeklitepe.
11.000 yıl önce, sudan uzakta, yerleşim amaçlı kurulmuş, üstelik insan eliyle yapılmış bir yer. Gerçekten de insanın aklına yatmıyor değil mi? İnsanlık tarihinde çizgileri değiştirmiş, dünyanın en eski tapınağı burası! Gelin biraz daha yakından inceleyelim.
Hemen Bilet Dükkanı'nın avantajlı kampanyalarından yararlanarak Şanlıurfa uçak bileti, Şanlıurfa otobüs bileti, otel, araç kiralama ve transfer hizmetlerinden planınızı hazırlayabilirsiniz.
Şanlıurfa'nın mistik atmosferi içinde, tarihin derinliklerinde izler bırakmış olan Göbeklitepe'yi ziyaret etmek büyüleyici bir deneyim olacağı kesin. Arkeologlar tarafından dünyanın en eski tapınak kompleksi olarak kabul edilen Göbeklitepe, insanlığın geçmişine ışık tutan bir hazinedir.
Antik çağlardan kalan dikilitaşlar ve gizemli yapılar, ziyaretçileri büyüleyici bir zamanda yolculuğa çıkarıyor.
Neolitik dönemde inşa edilişine rağmen, Göbeklitepe'nin detayları ve karmaşıklığı şaşırtıcı bir şekilde modernliğe yakın bir estetiğe sahiptir.
Tarihin tozlu sayfalarında yürüyüş yaparken, geçmişteki insanların nasıl bir yaşam sürdüğünü hayal etmek zor değildi. Çevremizi saran tarih kokusu ve doğanın içindeki dinginlik, ruhumuzu derinden etkiledi ve bizi bu antik tapınağın gizemli atmosferine çekti.
Göbeklitepe'nin benzersizliği ve büyüsü, insanlığın kökenlerine dair sonsuz merakımızı tetikledi ve bize açık kapılar bıraktı. Bu antik alanın keşif yolculuğu, birçok sırrı çözülmesini bekleyen tarihi bir maceraya dönüştü, ve bu deneyim unutulmaz bir gezi hikayesine dönüştü.
Göbeklitepe Hakkında
Bir arkeolojik harika, "tarihin sıfır noktası" ve dünyanın en büyüleyici arkeolojik buluntularından biri. Henüz dikkatinizi çekemedik mi? Türkiye'nin Güneydoğu kenti Şanlıurfa'ya 15 kilometre uzaklıkta bulunan 11.000 yıllık olağanüstü Göbeklitepe kompleksi, insanlık tarihinin en eski tapınak alanıdır ve Neolitik araştırmaların en önemli keşiflerinden biridir.
Dünyanın ilk tapınağı olarak taçlandırılan tarih öncesi Göbeklitepe, etkileyici megalitik mimarisiyle diğer arkeolojik alanlar arasında öne çıkıyor. 1963 yılında İstanbul ve Chicago üniversitelerinden araştırmacıların yüzey araştırmaları sırasında fark ettiği arkeolojik alandaki en somut bulgular, 1986 yılında bir çiftçinin tarlasında çalışırken heykel bulması ile ortaya çıktı.
İnsanlığın kültürel mirasının gerçek bir örneği olarak kabul edilen alan, 1 Temmuz 2018'de gerçekleştirilen 42. Dünya Miras Komitesi toplantısında UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne dahil edildi.
UNESCO'ya göre Göbeklitepe, insanlığın tarıma dayalı yaşam tarzına geçmesinden önceki son avcı-toplayıcıların buluşma yeriydi. Göbeklitepe, konumu, boyutları, tarihlemesi, mimari kalıntıları ve heykel parçalarının anıtsallığı açısından Neolitik dönemin kutsal buluşma noktası ve eşsiz bir kutsal mekandır.
Göbeklitepe’de Mutlaka Görmeniz Gereken Yerler
Göbeklitepe'ye kadar gittiyseniz mutlaka görmeniz gereken bölümleri listeledik:
Tapınaklar
Tapınakların en belirgin ortak özellikleri T şeklindeki dikilitaşlardır. Kare ya da daire şeklinde planlanmış olması fark etmez, alanın etrafı dikilitaşlar ile çevrili. Merkezlere de karşılıklı şekilde iki T şeklinde dikilitaş konmuş. Dikilitaşlar üzerinde birçok kabartma sembol bulunuyor.
E Tapınağı
Bu tapınakta irili ufaklı birçok çukur bulunuyor. Genel kanı bu çukurların su biriktirmek için kullanıldığı yönünde.
C Tapınağı
En çok zarar görmüş olan tapınak burası. Öyle ki tapınağın merkezinde bulunan 2 dikilitaş günümüze bütün olarak gelememiş. 6 yaban domuzu kabartması, 4 tane de yaban domuzu heykeli barındırıyor.
D Tapınağı
Burası da bölgedeki en büyük tapınak ve neredeyse hiç bozulmadan günümüze gelmeyi başarmış. Çapı yaklaşık 20 metre. Ortadaki dikilitaşlar ise yaklaşık 5.5 metre boyunda ve 20 ton ağırlığında!
B Tapınağı
B tapınağı C ve D tapınaklarından biraz farklı, yine dairesel planlı ama yaklaşık çapı 10 metre, yani D tapınağının yarısı kadar. Dikilitaşlardaki kabartmalar daha sade, hatta çoğu taşta herhangi bir işleme yok.
A Tapınağı
A tapınağı dairesel bir yapı değil, kazının tamamı yapılmadığı için boyutu ve dikilitaş sayısı kesin değil ama kare bir plana sahip olduğu belli, eni boyu yaklaşık olarak 12 metreye 13 metre. B tapınağı ile kıyasladığımızda dikilitaşların boyları bir nebze daha küçülmüş.
F Tapınağı
F tapınağı Göbeklitepe’de göreceğimiz son tapınak. Yuvarlak planlı bir yapısı var. Burada her bir T’nin arasına yerleştirilmiş sekiler var. Şu ana kadar bu şekilde tasarlanmış yapısı olan bir tapınak çıkmamış gün yüzüne, bu da ilginç bir özellik.
Dut Ağacı
Tepedeki sıradan bir dut ağacı değil burası. Tepede olduğu için bütün alanı görmemizi sağlıyor altında durmak tabii ama esas olayı bu değil. Çok uzun zamandır insanların ‘dilek ağacı’ olarak kullandığı kutsal sayılan bir dut ağacı.
Şanlıurfa'dan Göbeklitepe'ye Nasıl Gidilir?
Şanlıurfa Havalimanı şehir merkezine yaklaşık 15 kilometre uzaklıkta bulunuyor. Kente Türkiye'nin İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyük şehirlerinden düzenli uçuşlar bulunur. Göbeklitepe arkeolojik alanı Örencik Köyü yakınında bulunur. Şanlıurfa'daki Abide otobüs durağından kalkan halk otobüsü ile ulaşılabilir. Ancak Bilet Dükkanı araç kiralama seçeneğini kullanarak daha konforlu bir yolculuk da yapabilirsiniz.
Göbeklitepe Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Göbeklitepe, Neolitik döneme ait önemli bir arkeolojik alandır ve dünyadaki ilk tapınaklar arasında öne çıkar. Araştırmacılar, Göbeklitepe'de toplam 20 tapınak olduğunu düşünmekte ancak sadece 6 tanesi gün yüzüne çıkarılmıştır. Bu antik tapınaklar bilinen herhangi bir yapıdan çok daha eski ve gizem doludur.
Göbeklitepe'nin keşfi, bilinen en eski tapınak olan ve 5000 yaşında olan Malta'daki tapınağı geride bırakarak tarihi anlamda bir dönüm noktası olmuştur. Ayrıca, İngiltere'deki Stonehenge ve Mısır'daki piramitlerden binlerce yıl daha eski olduğu bilinir.
Neolitik dönemde yaşayan insanlar, küçük gruplar halinde avcılık, toplayıcılık ve tarımla uğraşıyorlardı. Göbeklitepe'deki taş blokların nasıl taşındığı ve bu muazzam yapının nasıl inşa edildiği hala bir gizem olmaya devam eder.
Göbeklitepe'deki hayvan figürleri ve buluntular, o dönemdeki insanların sanatsal yeteneklerini ve kültürel yaşamlarını yansıtır. Bu alandaki bulgular aynı zamanda buğdayın atasının burada yetiştirildiğini ve Taş Devri insanlarının bira içtiğini ortaya koyar.
Gizemli atmosferi ve tarihi önemi, ziyaretçilere insanlığın geçmişine dair önemli bir pencere açar. Bu antik tapınak kompleksi, insanlık tarihindeki dönüm noktalarından biridir ve insanlığın evrimine dair yeni perspektifler sunar.
Göbeklitepe Giriş Ücreti
Göbeklitepe, ilgi çekici tarihi önemi ve benzersiz yapısıyla ziyaretçilerin ilgisini çekmektedir ve birçok kişi tarafından ziyaret edilir. Göbeklitepe'yi ziyaret etmek isteyenlerden belirli bir giriş ücreti alınır. 2024 yılı için Göbeklitepe'nin tam giriş ücreti 450 TL olarak belirlenmiştir. Öğrenci ve öğretmenler ise ücretsiz olarak ziyaret edebilirler. Bunun yanı sıra, Müzekart sahibi olan kişiler de ücretsiz giriş yapabilirler.
Haftanın her günü ziyarete açıktır ancak ziyaret saatleri kış ve yaz sezonlarına göre değişiklik gösterebilir. Ziyaretçiler, Göbeklitepe'nin atmosferini ve tarihini keşfetmek için uygun gün ve saatleri tercih edebilirler.